Meer dan 19.000 jongeren onder de 18 jaar schreven zich de afgelopen 6 jaar in bij de Kamer van Koophandel (KVK) en dit aantal blijft groeien. Hoe combineren ze dit met school? En wat leer je van ondernemen? Hoe belangrijk is steun van ouders voor ondernemende jongeren? We vragen het aan Jelle van Golen (20), succesvolle ondernemer in de digitale marketing en Jessica van El, adviseur jonge ondernemers bij de Kamer van Koophandel.
Dit interview is het tweede interview in een serie van 3. Het eerste interview met Jelle en Jessica lees je hier terug.
Wat kunnen scholieren leren van een eigen zaak?
Jelle: Heel veel. Je bent volledig verantwoordelijk voor wat je doet. Je leert zo ontzettend veel van fouten maken om vervolgens na te denken hoe je het een volgende keer anders moet doen. Het stimuleert creativiteit. Op de middelbare school heb ik bijvoorbeeld vaak gedacht dat ik dom was, dat niemand me leuk vond. Dat ik succes heb met ondernemen is een enorme boost geweest voor mijn zelfvertrouwen. Ik gun veel jongeren een school die een prikkelende leeromgeving is en waarin ze uitgedaagd worden om hun eigen zaak te starten.
Jessica: Ik heb ooit een jongen geïnterviewd met een ijssalon. Zijn ouders gaven aan: ‘ik heb liever dat ze nu ondernemen dan dat ze een bijbaantje hebben als vakkenvuller. Dan leer je zoveel meer. Vallen en opstaan, samenwerken, vooruitdenken, je financiën regelen. Dat je handelen gevolgen heeft. Een stuk bewustwording en zelfstandigheid. Je moet het allemaal zelf doen zonder je ouders.’
Wanneer wordt een hobby een bedrijf en hoe verhoudt het hebben van een eigen zaak dat tot school?
Jessica: Een hobby wordt een bedrijf op het moment dat je structureel geld gaat verdienen en mensen ook echt naar jouw product of dienst gaan vragen. Je hebt een website en bent bedrijfsactiviteiten aan het voeren.
Jelle, is jouw onderneming te combineren met school?
Jelle: In principe wel redelijk, maar op dit moment is al het onderwijs in verband met de Coronamaatregelen online en kan ik me minder goed motiveren voor mijn schoolwerk. Ik ging vooral naar school vanwege de sociale contacten en dat is nu allemaal weg gevallen. Ik vind dat ik meer en efficiënter leer op platforms als YouTube, Google en Coursera. Mijn resultaten lijden daar onder, maar ik heb mezelf andere prioriteiten gesteld dan het halen van een diploma.
Stoppen veel jongeren met hun onderneming in verband met school?
Jessica: We zien inderdaad dat veel jongeren in het laatste jaar van hun studie de eigen zaak even ‘parkeren’. Velen pakken na het behalen van hun diploma het ondernemen overigens weer op. Veel scholen faciliteren dit ook.
Zouden scholieren meer gestimuleerd moeten worden om te ondernemen?
Jelle: Ik denk niet dat je scholieren moet stimuleren als er geen interesse is. Maar ik denk wel dat je scholieren die interesse hebben, wat meer zou kunnen steunen. Het begint eigenlijk al met scholieren eens de vraag voorhouden: ‘is ondernemen iets voor jou?’ Toen ik op de middelbare school zat wist ik al dat ik wilde ondernemen. Ik had toen al wat geld verdiend met mijn eigen zaak. Dit vertelde ik dan trots aan mijn docent economie, maar die nam mij niet serieus. Die vertelde me alleen dat ik een slecht cijfer had voor mijn tentamen. Ik denk dat het stimuleren van scholieren die een ondernemende houding wel zin zou hebben.
Welke initiatieven neemt de KvK om jonge ondernemers te ondersteunen?
Jessica: We delen veel kennis via activiteiten, website en social media. We hebben bijvoorbeeld webpagina’s voor jongeren en voor studenten en ook zijn er allerlei animatiefilmpjes. Ook voor ouders is er informatie over wat het betekent als een kind gaat ondernemen (zo worden bijvoorbeeld praktische tips gedeeld.
Hoe belangrijk zijn ouders voor ondernemende jongeren? Jelle, word jij bijvoorbeeld gestimuleerd in je ondernemerschap door je ouders?
Jelle: Jazeker, met name in het begin. Echter, toen mijn zaak serieus begon te lopen vonden ze het soms lastig, omdat ze niet goed begrepen waar ik mee bezig was. Op een gegeven moment vond mijn vader bijvoorbeeld dat ik best veel risico nam. We hebben toen goed met elkaar gesproken. Ik heb hem verteld dat ik zijn vertrouwen nodig heb om mijn droom te kunnen najagen. Vanaf dat moment heeft hij mij onvoorwaardelijk en ook actief gesteund. Daar ben ik dankbaar om. Zonder de steun van mijn ouders, familie en mijn vrienden zou ik het niet redden.
Jessica: Ouders zijn voor ondernemende jongeren erg belangrijk. Je ziet ondernemende ouders van wie de kinderen ook gaan ondernemen. Ondernemerschap is ze met de paplepel ingegeven. Je hebt ook een groep ouders die het wel leuk vinden dat hun zoon of dochter een eigen zaak heeft, maar zich toch ook zorgen maakt over de risico’s. Dat is soms wel begrijpelijk. Ik spreek jongeren die bijvoorbeeld importeren uit China en dan heb je ook andere zaken waar je over na moet denken; aansprakelijkheid, bedrijfsrisico’s etc. Toch zijn jongeren hier vaak heel handig in en weten ze goed wat ze doen. Er is ook een groep ouders die kinderen gewoon hun gang laat gaan, maar wel vragen om de prioriteit bij school te hebben. Over het algemeen zie ik de groep ouders toenemen die ondernemerschap zijn gaan stimuleren de afgelopen jaren. Ze geven daarbij aan dat hun kind daar meer van leert dan van een verplichte stage of een bijbaan.
Tot slot, over jullie eigen studie gesproken. Aan welke vakken hebben jullie het meest gehad bij jullie eigen zaak en werk?
Jessica: Ik heb een bachelor bedrijfsadministratie gedaan op de Hogeschool van Amsterdam. Voor mijn eigen bedrijf, een nagelstudio, heb ik daar voor het marketing gedeelte veel aan gehad. Hoe ga je je dienst in de markt zetten, wat komt er allemaal bij kijken? Marketing vind ik fascinerend. Het creatieve vind ik geweldig, ideeën om een product op de markt te brengen. Met mijn eigen bedrijf heb ik vooral veel praktijkervaring opgedaan. De kennis en ervaring deelde ik met ondernemers die ik sprak bij de KVK.
Jelle: Ik ben een echte autodidact. Ik heb veel vakken naast mijn studie gevolgd, met name op het gebied van belastingen en filosofie, zoals zelfreflectie. Dit laatste heb ik mezelf aangeleerd en heeft me geholpen bij mijn tijd op de middelbare school, maar ook bij mijn onderneming.
Jelle van Golen en Jessica van El
Jelle van Golen
Jelle is zo’n jongen die op vakantie met zijn ouders in de auto op de achterbank al ideeën bedacht voor een eigen bedrijf, die met spelletjes als Minecraft al manieren verzon om geld te verdienen. Hij zette als tiener een Instagramnetwerk op dat snel populair werd. Vandaag de dag richt hij zich op de handel in cryptovaluta en zet hij een collectief van e-commerce stores op.
Jessica van El
Jessica werkt bij de Kamer van Koophandel en adviseert jonge ondernemers. Ze bekleedde reeds tal van verschillende functies bij de Kamer van Koophandel, waaronder die van front-office medewerker. Daar ontmoette ze tal van scholieren, die enthousiast vertelden over hun ondernemersplannen, terwijl ze hun zaak inschreven in het Handelsregister. Zelf is Jessica ook jarenlang zelfstandig ondernemer geweest. Het runnen van haar eigen nagelstudio combineerde ze lange tijd met haar werk bij de KvK.