Succesverhalen genoeg. Maar is ondernemen wel zo simpel als het lijkt? Veel leerlingen dromen ervan om rijk te worden. Het hebben van een eigen zaak lijkt een ideaal middel om dat te bereiken. Het maken van winst en ook nog eens je eigen tijd kunnen indelen en veel nieuwe dingen proberen…
Om succesvol ondernemer te zijn, moet je ook nieuwe klanten werven en je administratie bijhouden, aangiftes bij de belastingdienst (laten) doen en zorgen dat je facturen betaald worden. Je krijgt te maken met de keuze uit verschillende rechtsvormen, de keuze om te investeren in apparatuur, personeel aan te nemen, je uurtarief of productprijs te verhogen of verlagen, etc.etc.
Het is logisch dat tieners niet altijd een realistisch beeld van de arbeidsmarkt hebben. Dat hoort bij de leeftijd. Om eens serieus over de vraag nagedacht te hebben of het hebben van een eigen zaak iets is dat bij ze past en zo ja, wat daar bij komt kijken is waardevol, maar zit vaak niet standaard in de curricula.
Jammer, want veel praktisch geschoolden die hun beroep als ZZP’er gaan uitvoeren – van kapper tot kroegbaas en van fietsenmaker tot loodgieter – missen hierdoor waardevolle basisinformatie.
Maar ook creatieve of ondernemende leerlingen die nu uit het raam starend eigen producten of diensten aan het bedenken zijn of handelsmogelijkheden zien via online platformen zijn vaak wel te porren voor het maken van een eigen ondernemingsplan (zelfs een met investerings- en financierings-begroting!) als nut en noodzaak blijkt vanuit ondernemersperspectief.
Blijvend indruk gemaakt
Ondanks de Corona-beperkingen, had ik het genoegen het afgelopen jaar bij een aantal klassen mee te mogen kijken waar bedrijfseconomie aan de hand van ondernemerschap werd onderwezen. Met name de Havo 4 klassen hebben blijvende indruk gemaakt. Leerlingen waar rond de herfstvakantie de motivatie voor school op een dieptepunt zat, ontwikkelden zich binnen 3 maanden tot potentiële ondernemers.
De vraag “Wat doen we met Havo 4 dit jaar?” die bij aanvang van het schooljaar op de lippen van menig docent bestorven ligt, blijkt redelijk simpel beantwoord te kunnen worden door ondernemerschap het leslokaal binnen te laten. Zo liet een docent leerlingen in groepjes van twee aan de hand van Basiskennis Ondernemerschap stapsgewijs leerlingen werken aan het schrijven van een eigen ondernemingsplan. Opgetogen vertelde deze docent dat van het maken van het bedrijfslogo tot het uittesten van het product bij familie, vrienden en medeklasgenoten, de leerlingen geen aansporing nodig hadden bij het maken van hun huiswerkopdrachten. Een unicum.
Werken met een budget
Een andere docent had geregeld dat er naast de volledig zelfstandig te doorlopen theorie- en praktijkopdrachten er een beperkt budget kwam. De klas is daarmee zelf een aantal bedrijfsbezoeken gaan organiseren in de buurt. Omdat de bezoeken uiteindelijk niets bleken te kosten – met de fiets bleken veel ondernemers goed bereikbaar te zijn, zoals de sierteler om de hoek – bleef er geld over om aan het einde van het jaar op de wekelijkse markt een kraam te hebben waar zelfgemaakte en ingekochte producten met winst verkocht werden en van te voren druk gediscussieerd werd over de prijs en de marketing- en promotiestrategie.
Beginnersfouten
Als inmiddels al weer 8 jaar redelijk succesvol ondernemer en voormalig uit de ramen starende leerling zou ik maar wat graag meer over ondernemerschap hebben geleerd in mijn jongere jaren. Het zou me wellicht voor mijn eerste beginnersfouten behoed hebben, maar vooral ook mijn interesse in bedrijfseconomie (dat ik later als toch best boeiend ben gaan ervaren) vergroot hebben.
Kortom ik zou alle (bedrijfs-) economiedocenten van harte willen aanraden, om als de ruimte en de mogelijkheden zich voordoen, aandacht aan ondernemerschap te besteden in het curriculum!
Henriëtte van Hedel
Dit artikel verscheen in het november-nummer van TEO, Tijdschrift voor het economisch onderwijs